Prywatne wyjścia pracownika i ich wpływ na wynagrodzenie

Prywatne wyjścia pracownika to kwestia, w kontekście której należy szczególną uwagę zwrócić na jej wpływ na wynagrodzenie.

Przypomnijmy, że w 2013 r. do Kodeksu pracy wprowadzono art. 151 § 2¹, w myśl którego:

czas odpracowania prywatnego wyjścia pracownika na jego pisemny wniosek nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych,
wspomniane odpracowanie nie może naruszać odpoczynku dobowego i tygodniowego pracownika.

Aby uniknąć wątpliwości i ewentualnych sporów (np. z załogą czy organami kontrolnymi takimi jak PIP) do zagadnienia zwolnień od pracy w celach innych niż służbowe, warto odnieść się w przepisach wewnątrzzakładowych (np. w regulaminie pracy lub układzie zbiorowym pracy) lub informacji dodatkowej – jeżeli u pracodawcy nie funkcjonują wspomniane akty prawne.

Co do zasady, za wyjścia pracownika w godzinach pracy, posiadające charakter prywatny, nie należy mu się wynagrodzenie, chyba że zakładowe uregulowania stanowią inaczej.

Wyjścia prywatne a rozliczenie pensji

Wpływu na pensję pracownika nie ma wyjście z pracy poświęcone załatwianiu osobistych spraw i jego odpracowanie w sytuacji, gdy do obu tych zdarzeń dochodzi w tym samym miesiącu. Inaczej jest jednak, gdy pracownik wynagradzany stałą miesięczną stawką odpracowuje czas „prywatnego” zwolnienia od pracy w innym miesiącu, na co wskazuje poniższa tabela:

Sposób przeliczania stałej pensji w przypadku odpracowania wyjścia prywatnego w innym miesiącu

Przykład

Przy obniżaniu wynagrodzenia pracownika w miesiącu skorzystania przez niego z wyjścia w celach prywatnych trzeba postępować zgodnie ze wskazówkami zawartymi w § 12 rozporządzenia z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy. Oznacza to, że:

miesięczną stawkę wynagrodzenia należy podzielić przez liczbę godzin nominalnie do przepracowania w danym miesiącu,
otrzymany wynik należy pomnożyć przez liczbę godzin nieobecności pracownika w pracy z powodu załatwiania spraw prywatnych,
wyliczoną kwotę należy odjąć od stałego wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc.

Aby zaś skalkulować wynagrodzenie w miesiącu, w którym pracownik odpracował zwolnienie od pracy, pracodawca musi:

podzielić stałe wynagrodzenie przez liczbę nominalnych godzin pracy z miesiąca, w którym pracownik odpracowuje prywatne wyjście,
pomnożyć uzyskany wynik przez liczbę odpracowywanych godzin,
dodać wynagrodzenie za odpracowane godziny do wynagrodzenia miesięcznego.

Pracownik jest zatrudniony na cały etat w podstawowym systemie czasu pracy. Co miesiąc otrzymuje 5000 zł brutto stałej pensji zasadniczej. W lutym 2017 r., za zgodą przełożonego, korzystał na swój pisemny wniosek z wyjścia prywatnego, wskutek czego nie było go w pracy przez 4 godziny. Czas ten został odpracowany w marcu 2017 r.

W tym przypadku trzeba wykonać następujące wyliczenia:

wynagrodzenie za pracę w lutym 2017 r.:

5000 zł : 160 godz. do przepracowania w lutym = 31,25 zł;

31,25 zł x 4 godz. zwolnienia od pracy = 125 zł;

5000 zł – 125 zł = 4875 zł;

wynagrodzenie za pracę w marcu 2017 r.:

5000 zł : 184 godz. do przepracowania w marcu = 27,17 zł;

27,17 zł x 4 godz. odpracowania = 108,68 zł;

5000 zł + 108,68 zł = 4891,32 zł.

To, że w analizowanym przypadku pracownik za odpracowany czas dostał o 16,32 zł (125 zł – 108,68 zł) mniej, niż mu potrącono z tytułu nieobecności w pracy w lutym, jest sytuacją zgodną z prawem, gdyż wynika to z metody ustalania stawki godzinowej, uzyskiwanej wskutek dzielenia pełnej kwoty pensji określonej w stałej miesięcznej stawce przez ilość godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu.

Jeśli podwładny uzyskuje wynagrodzenie godzinowe, akordowe lub prowizyjne, wówczas pensja za pracę wynika wyłącznie z wypracowanych godzin lub uzyskanych efektów pracy i powyższych wyliczeń przy wyjściach prywatnych nie ma potrzeby wykonywać.